به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «درناسسی»، منطقه آزاد ماکو، یکی از مهم‌ترین مناطق آزاد اقتصادی ایران، به‌عنوان نقطه‌ای راهبُردی در غرب کشور، با موقعیت جغرافیایی خاص خود نقش برجسته‌ای در تجارت و تبادلات اقتصادی میان ایران و کشورهای همسایه ایفا می‌کند. این منطقه به دلیل هم‌مرز بودن با ترکیه، ارمنستان و جمهوری آذربایجان، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این گزارش، به بررسی موقعیت جغرافیایی، ظرفیت‌های اقتصادی و چالش‌ها و فرصت‌های موجود در منطقه آزاد ماکو پرداخته خواهد شد.

موقعیت جغرافیایی و دسترسی‌های استراتژیک

منطقه آزاد ماکو در شمال غرب ایران، در آذربایجان غربی قرار دارد و با کشورهای ترکیه، ارمنستان و جمهوری آذربایجان مرز مشترک دارد. این موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد، ماکو را به یک مرکز مهم برای تبادلات تجاری و ترانزیتی تبدیل کرده است. وجود مرزهای مشترک با سه کشور، به‌ویژه ترکیه که یکی از شرکای تجاری مهم ایران است، موجب شده تا منطقه آزاد ماکو به‌عنوان دروازه‌ای برای ورود و خروج کالا به بازارهای جهانی شناخته شود.

دسترسی به جاده‌ها و شبکه ریلی بین‌المللی از دیگر مزیت‌های این منطقه است. اتصال به شبکه‌های ترانزیتی و ریلی کشورهای همسایه می‌تواند به تسهیل حمل‌ونقل کالا و گسترش تجارت خارجی کمک کند و این موضوع، یکی از محورهای اصلی برنامه‌های توسعه‌ای منطقه آزاد ماکو است.

ظرفیت‌های اقتصادی و تجاری

 منطقه آزاد ماکو از ظرفیت‌های زیادی در زمینه‌های مختلف اقتصادی برخوردار است. یکی از مهم‌ترین مزیت‌های این منطقه، وضعیت مناسب برای سرمایه‌گذاری خارجی است. با توجه به مزایای قانونی مناطق آزاد، نظیر معافیت‌های مالیاتی، تسهیل مقررات تجاری و ایجاد محیطی مناسب برای سرمایه‌گذاران، این منطقه به محلی جذاب برای جذب سرمایه‌های خارجی تبدیل شده است. در سال‌های اخیر، بسیاری از شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران خارجی به دنبال بهره‌برداری از ظرفیت‌های این منطقه بوده‌اند.

 تجارت و صادرات نیز از دیگر حوزه‌هایی است که منطقه آزاد ماکو در آن از پتانسیل بالایی برخوردار است. با توجه به دسترسی آسان به بازارهای کشورهای همسایه و منطقه‌ای، به‌ویژه در زمینه صادرات کالاهای تولیدی و واردات مواد اولیه، ماکو توانسته است در زمینه تجارت مرزی موفق عمل کند.

 از دیگر ظرفیت‌های این منطقه می‌توان به گردشگری سلامت اشاره کرد. با توجه به نزدیکی به کشورهای همسایه و جاذبه‌های طبیعی، منطقه آزاد ماکو می‌تواند به یکی از مقاصد اصلی گردشگران سلامت تبدیل شود. ایجاد زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی مطابق با استانداردهای بین‌المللی، فرصتی است که می‌تواند ضمن جذب گردشگران خارجی، به افزایش درآمدهای غیرنفتی کشور نیز کمک کند.

 با وجود ظرفیت‌های بالای اقتصادی، منطقه آزاد ماکو با برخی چالش‌ها نیز روبه‌رو است. یکی از چالش‌های اصلی این منطقه، محدودیت‌های زیرساختی در زمینه حمل و نقل و ارتباطات است. در حالی که ماکو به عنوان یک منطقه ترانزیتی اهمیت دارد، توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای برای افزایش ظرفیت‌های تجاری و جذب بیشتر سرمایه‌گذاران خارجی ضروری به نظر می‌رسد.

 رفع موانع اداری و قانونی نیز یکی دیگر از مشکلات پیش روی این منطقه است. بسیاری از سرمایه‌گذاران به دلیل پیچیدگی‌های مقررات و عدم هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی، تمایلی به سرمایه‌گذاری در این منطقه ندارند؛ بنابراین، تسهیل مقررات و هماهنگی بین دستگاه‌ها می‌تواند نقش مهمی در جذب سرمایه‌گذاری‌های بیشتر داشته باشد.

 منطقه آزاد ماکو با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته برای توسعه زیرساخت‌ها و جذب سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف، آینده‌ای روشن در انتظار دارد. احداث پردیس‌های دانشگاهی بین‌المللی، پروژه‌های بزرگ زیرساختی مانند راه‌آهن و جاده‌های ترانزیتی، ایجاد شهرک‌های مسکونی جدید و توجه ویژه به گردشگری سلامت از جمله طرح‌های توسعه‌ای است که می‌تواند ماکو را به یکی از قطب‌های اقتصادی و تجاری کشور تبدیل کند.

 تحقق این اهداف نیازمند هماهنگی بین دستگاهی و پشتیبانی‌های قانونی از سوی مجلس شورای اسلامی است. این امر نه تنها برای جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی بلکه برای رشد پایدار منطقه ضروری به نظر می‌رسد.

 منطقه آزاد ماکو با توجه به موقعیت راهبُردی خود، ظرفیت‌های اقتصادی بالا و موقعیت مرزی با کشورهای همسایه، به عنوان یکی از مهم‌ترین مناطق آزاد کشور شناخته می‌شود. این منطقه به عنوان دروازه‌ای برای تجارت و تبادلات اقتصادی میان ایران و کشورهای منطقه، توانسته است نقشی کلیدی در توسعه اقتصادی ایفا کند. با توجه به برنامه‌های توسعه‌ای در دست اجرا و ایجاد زیرساخت‌های لازم، منطقه آزاد ماکو می‌تواند در آینده‌ای نزدیک به یکی از قطب‌های اقتصادی و تجاری مهم در غرب کشور تبدیل شود.

 

چشم‌انداز توسعه پایدار و الزامات موفقیت

 علی دارابی کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با خبرنگار «اروم نیوز» اظهار کرد: برای تحقق هدف‌گذاری‌های بلندمدت منطقه آزاد ماکو، توجه به توسعه پایدار از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. رشد اقتصادی این منطقه نه تنها باید از جنبه‌های مالی؛ بلکه از منظر محیط زیستی و اجتماعی نیز مورد توجه قرار گیرد. احداث پروژه‌های مسکونی و تجاری در این منطقه باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که ضمن تأمین نیازهای جمعیتی، کمترین تأثیر منفی بر محیط زیست داشته باشند.

 وی ادامه داد: علاوه بر این، آموزش نیروی انسانی متخصص و توانمندسازی افراد بومی از الزامات مهمی است که می‌تواند به موفقیت طرح‌های بزرگ اقتصادی در منطقه کمک کند. توسعه دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی به‌ویژه در زمینه‌های فنی و مهندسی و پزشکی می‌تواند نه تنها نیازهای کارفرمایان داخلی را تأمین کند، بلکه موجب رشد و اشتغال‌زایی در سطح منطقه‌ای نیز شود.

 دارابی گفت: توسعه گردشگری به‌ویژه در بخش گردشگری سلامت و طبیعی، می‌تواند فرصت‌های شغلی جدیدی ایجاد کند و موجب تقویت زیرساخت‌ها و خدمات بهداشتی و درمانی منطقه شود. در این زمینه، تبلیغات بین‌المللی و معرفی مزایای منطقه در سطح جهانی می‌تواند باعث جذب گردشگران خارجی و سرمایه‌گذاران شود.

همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی

 دارابی خاطرنشان کرد: منطقه آزاد ماکو، با توجه به موقعیت جغرافیایی خود، فرصتی طلایی برای همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی به‌ویژه در حوزه‌های ترانزیتی، تجاری و فرهنگی فراهم می‌آورد. به‌ویژه، با کشورهای همسایه مانند ترکیه، ارمنستان و جمهوری آذربایجان، امکان برقراری روابط تجاری مستحکم و راه‌اندازی پروژه‌های مشترک در حوزه‌های مختلف وجود دارد. برای موفقیت در این زمینه، تقویت دیپلماسی اقتصادی و برگزاری نشست‌ها و نمایشگاه‌های بین‌المللی می‌تواند به تسهیل روابط تجاری و جذب سرمایه‌های خارجی کمک کند.

 وی یادآور شد: توسعه بندر خشک و ایجاد پارک‌های صنعتی پیشرفته می‌تواند به افزایش ظرفیت‌های تولیدی و صادراتی منطقه کمک کرده و نقش آن را به‌عنوان یکی از مراکز اصلی تجارت بین‌المللی برجسته‌تر سازد.

 

زیرساخت‌های ماکو در حال توسعه است

مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ماکو نیز در گفتگو با خبرنگار «اروم نیوز» اظهار کرد: برنامه‌ریزی برای توسعه منطقه آزاد ماکو با محوریت بهبود زیرساخت‌ها و جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی در حال انجام است.

حسین گروسی با تأکید بر بهره‌برداری از ظرفیت‌های بی‌بدیل این منطقه، چهار محور اصلی را در دستور کار قرار داد و گفت: این چهار محور شامل توسعه گردشگری سلامت، ایجاد دانشگاه‌های بین‌المللی، احداث شهرک‌های مسکونی با رعایت استانداردهای زیست محیطی و معرفی پروژه‌های زیرساختی بزرگ است که هر یک می‌تواند تحولی بزرگ در توسعه این منطقه به شمار آید.

 وی گفت: گردشگری سلامت بین‌المللی یکی از مهم‌ترین اولویت‌ها در این برنامه به شمار می‌رود. با توجه به مزیت‌های جغرافیایی و زیرساخت‌های در حال توسعه منطقه، ایجاد مراکز درمانی با استانداردهای جهانی به منظور جذب گردشگران سلامت از کشورهای همسایه به‌ویژه کشورهای منطقه مورد توجه قرار گرفته است. این موضوع به‌عنوان یک عامل حیاتی در توسعه صنعت گردشگری منطقه به شمار می‌رود.

 مدیرعامل منطقه آزاد ماکو یادآور شد: ایجاد و توسعه دانشگاه‌های بین‌المللی نیز به‌عنوان گام مهم دیگری در این طرح مطرح شد. طبق برنامه‌ریزی‌های صورت رفته، پردیس‌های دانشگاهی با همکاری دانشگاه‌های برتر کشور راه‌اندازی خواهند شد تا ماکو به‌عنوان قطب آموزشی در منطقه شناخته شود.

 وی گفت: طرح ساخت شهرک‌های مسکونی جدید ویژه با توجه به نیاز به اسکان نیروهای متخصص و جذب جمعیت، نیز از دیگر برنامه‌های منطقه آزاد ماکو است. این شهرک‌ها بر اساس اصول معماری نوین و استانداردهای زیست محیطی طراحی خواهند شد تا به یک سکونت‌گاه پایدار تبدیل شوند.

 گروسی عنوان کرد: یکی دیگر از نقاط برجسته این برنامه، اجرای مگاپروژه‌های زیرساختی است. از جمله این پروژه‌ها می‌توان به امکان‌سنجی پروژه‌های ترانزیتی و لجستیکی با مقیاس منطقه‌ای اشاره کرد. اتصال ریلی به کشورهای هم‌جوار می‌تواند به موتور محرکه‌ای برای رشد و توسعه اقتصادی منطقه تبدیل شود.

 حسین گروسی همچنین بر لزوم رفع موانع اداری و اجرای ماده ۶۵ قانون مناطق آزاد تأکید کرد و خواستار تسهیل مقررات به‌ویژه در زمینه تردد خودروهای منطقه به مرکز استان شد.

 وی همچنین جذب سرمایه‌گذاری خارجی در بخش‌های سلامت و آموزش و ایجاد حداقل ۲۵۰۰ شغل مستقیم را از دیگر اهداف این برنامه‌ها عنوان کرد.

 

ماکو به قطب اقتصادی کشور تبدیل می‌شود

 سید جعفر زنوزی در گفتگو با خبرنگار پما اظهار داشت: منطقه آزاد ماکو در مسیر تبدیل شدن به یکی از بزرگ‌ترین قطب‌های اقتصادی کشور قرار گرفته است.

 وی با اشاره به پتانسیل‌های بالای این منطقه، بیان کرد: در صورت توجه هدفمند و برنامه‌ریزی مناسب، این منطقه می‌تواند سالانه بیش از ۳۰ میلیارد دلار درآمدزایی داشته باشد.

 سرپرست معاونت اقتصادی و سرمایه‌گذاری سازمان منطقه آزاد ماکو با اشاره به اهداف توسعه‌ای این منطقه گفت: ماکو به‌عنوان یک منطقه آزاد، نه تنها به دنبال جذب سرمایه داخلی است؛ بلکه به دنبال بازگرداندن شرکت‌های فناور ایرانی از خارج کشور به داخل است یکی از اقدامات مهم در این راستا، ایجاد شهرک دانش‌بنیان است که فرصتی بی‌نظیر برای حمایت از کسب‌وکارهای فناورانه به‌ویژه در حوزه بازاریابی فراهم می‌کند.

 وی افزود: شهرک دانش‌بنیان ماکو می‌تواند به مرکزی برای نوآوری و اشتغال در حوزه فناوری تبدیل شود و علاوه بر آن، با تمرکز بر بازاریابی و توسعه محصولات فناورانه، به یکی از قطب‌های اصلی فنّاوری در سطح منطقه تبدیل شود.

 زنوزی همچنین به پیشرفت‌های کشاورزی در منطقه اشاره کرد و تصریح کرد: در بخش کشاورزی، ماکو گام‌های بلندی برداشته است. یکی از دستاوردهای بزرگ ما، پیاده‌سازی شبکه آبیاری گسترده‌ای بر روی بیش از ۱۸ هزار هکتار از اراضی پایاب سد کرم آباد است.

 وی بیان کرد: علاوه بر این، با وجود هشت سد فعال در منطقه، زیرساخت‌های کشاورزی به شکلی کم‌نظیر توسعه یافته است. تنها با سرمایه‌گذاری سه درصد اضافی در بخش آب‌رسانی، می‌توان بهره‌برداری کامل از این زیرساخت‌ها را شاهد بود.

 زنوزی با تأکید بر اهمیت زیرساخت‌های کشاورزی برای توسعه منطقه، گفت: با تکمیل این زیرساخت‌ها، می‌توان به توسعه پایدار در بخش کشاورزی و تأمین امنیت غذایی برای کشور دست یافت. این ظرفیت به ما این امکان را می‌دهد که به یکی از صادرکنندگان بزرگ محصولات کشاورزی در منطقه تبدیل شویم.

 وی در ادامه به پروژه‌های ویژه در حوزه حمل‌ونقل و لجستیک اشاره کرد و افزود: یکی از پروژه‌های راهبُردی منطقه آزاد ماکو، ایجاد شهرک لجستیکی مدرن در گمرک بازرگان است. این پروژه با مساحت یک هزار و ۸۰۰ هکتار، به‌عنوان یک شاهراه جدید برای تجارت ملی و فراملی به شمار می‌آید و می‌تواند نقش مهمی در توسعه تجارت بین‌المللی ایفا کند.

 زنوزی چهار حوزه کشاورزی، لجستیک، گردشگری و صنعت و معدن را به‌عنوان محورهای اصلی جذب سرمایه در ماکو معرفی کرد و گفت: این چهار حوزه فرصت‌های بی‌نظیری را برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی فراهم کرده است در بخش گردشگری، جاذبه‌های طبیعی و تاریخی ماکو می‌تواند به‌عنوان یک عامل کلیدی برای جذب گردشگران و توسعه صنعت گردشگری در این منطقه محسوب شود.

 وی همچنین به فرصت‌های موجود در بخش معدن اشاره کرد و گفت: منطقه آزاد ماکو تنها منطقه آزاد کشور است که معادن غنی دارد و سرمایه‌گذاری در این معادن، فرصت‌های زیادی را برای توسعه صنعت و ایجاد اشتغال فراهم می‌کند.

 زنوزی تصریح کرد: در حال حاضر بیش از ۱۱۰ بسته آماده سرمایه‌گذاری تهیه شده که می‌تواند نقطه شروعی تازه برای کارآفرینان و سرمایه‌گذاران باشد این بسته‌ها شامل پروژه‌های مختلف در زمینه‌های کشاورزی، صنعت، لجستیک، گردشگری و معدن هستند که با توجه به ظرفیت‌های بی‌نظیر منطقه، می‌توانند تحول بزرگی در اقتصاد منطقه و کشور ایجاد کنند.

 وی افزود: در کنار این بسته‌ها، تسهیلات و مشوق‌های ویژه‌ای برای سرمایه‌گذاران در نظر گرفته شده است که این امر می‌تواند انگیزه بیشتری برای ورود سرمایه به منطقه ایجاد کند و به رشد و توسعه پایدار این منطقه کمک کند.

 سرپرست معاونت اقتصادی و سرمایه‌گذاری سازمان منطقه آزاد ماکو در پایان بیان کرد: ما با همکاری دولت و بخش خصوصی، تلاش داریم منطقه آزاد ماکو را به یکی از قطب‌های اقتصادی مهم در سطح کشور و حتی منطقه تبدیل کنیم این منطقه می‌تواند در راستای تحقق اهداف اقتصادی کلان کشور نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا کند.

 کلام آخر

 منطقه آزاد ماکو با بهره‌مندی از موقعیت جغرافیایی ویژه و ظرفیت‌های بالقوه‌اش، در مسیر تبدیل شدن به یکی از قطب‌های اقتصادی و تجاری ایران قرار دارد. تحقق این هدف، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، هماهنگی بین دستگاهی و سرمایه‌گذاری‌های خارجی است. با توجه به مزایای قانونی مناطق آزاد، توسعه زیرساخت‌ها، جذب سرمایه‌گذاری و تقویت نیروی انسانی، می‌توان چشم‌انداز روشنی برای آینده این منطقه ترسیم کرد. موفقیت این برنامه‌ها نه تنها به توسعه اقتصادی ماکو، بلکه به رشد پایدار و ارتقای سطح زندگی مردم منطقه کمک خواهد کرد.

 گزارش از رقیه وکیلی

 انتهای خبر/ و

لینک کوتاه مطلب : https://dornasasi.ir/?p=17028